Haçlı Seferleri (1096-1291) sırasında İslam dünyası, işgalci güçlere karşı sert bir direniş gösterdi. Bu süreçte Türkmenler, İslam topraklarını savunan ana unsurlardan biri olarak önemli bir rol oynadı.
Onların etkisi, Haçlılarla ilk çatışmalardan başlayarak doğudaki son Haçlı kalelerinin kurtarılmasına kadar uzandı.
Haçlı Seferleri başlamadan önce Büyük Selçuklu Devleti, İslam dünyasının en güçlü devleti olarak Doğu’da geniş bir coğrafyaya hâkimdi. Anadolu, Şam, Irak ve İran gibi bölgelerde etkili olan Selçuklular, Türkmen kökenliydi.
Selçukluların zayıflamasıyla birlikte Zengiler, Artuklular ve daha sonra Memlükler gibi Türkmen beylikleri ön plana çıktı ve Haçlılara karşı mücadelede kritik roller üstlendiler.
Haçlılara karşı en belirleyici savaş olan Hıttin Savaşı, Selahaddin Eyyubi önderliğinde gerçekleşti. Selahaddin, ordusuna birçok Türkmen savaşçıyı ve komutanlarını dâhil etti. Bu komutanlar arasında Erbil Emiri Muzafferüddin Kökböri ve Emir Seyfeddin gibi önemli isimler bulunuyordu.
Türkmen süvarileri, Haçlı ordusunu yıpratan ve sonunda büyük bir bozguna uğratan vur-kaç taktikleriyle önemli bir rol oynadı.
Hıttin Zaferi’nin ardından Türkmen birlikleri, 1187’de Kudüs’ün kuşatılmasına ve fethedilmesine de katıldı. Şehir surlarını aşarak Haçlıları Kudüs’ten çıkaran kuvvetler arasında yer aldılar.
Haçlı devletlerinin çöküş sürecinde Türkmenler, Memlük Sultanı El-Eşref Halil bin Kalavun komutasındaki ordu içinde yer aldı. Akka Kuşatması, Haçlıların Doğu’daki son büyük kalesinin düşmesi açısından kritik öneme sahipti.
Memlük ordusunda önemli bir Türkmen unsuru bulunuyordu. Kuşatma sırasında devasa mancınıklar ve gelişmiş savaş teknikleri kullanılarak Haçlıların surları yıkıldı ve Akka fethedildi. Böylece Doğu’daki Haçlı varlığı tamamen sona erdi.
Devleti kuran İmadeddin Zengi, Türkmen kökenli güçlü bir komutandı ve Haçlılara karşı geniş çaplı bir savaş başlatan ilk liderlerden biri oldu.
Oğlu Nureddin Mahmud Zengi, İdlib, Halep ve Humus’u Haçlılardan geri aldı ve Selahaddin Eyyubi’nin en önemli hocası olarak Haçlılarla mücadelede yeni bir strateji geliştirdi.
Artuklu Türkmenleri, özellikle Kuzey Suriye ve Diyarbekir bölgelerinde hüküm sürdüler ve Haçlılara karşı mücadelede yer aldılar.
Artuklular, Haçlı seferlerine karşı hafif süvari birlikleriyle hızlı saldırılar düzenleyerek Haçlı ordularına büyük zarar verdiler.
Abbasi Halifeliği’nin çöküşünden sonra Memlükler, İslam dünyasını savunma görevini devraldı. Memlüklerin kurucu kadrolarının büyük bir kısmı Türkmen kökenliydi.
1260 yılında Moğollara karşı kazanılan Ayn Calut Zaferi’nden sonra Memlükler, Haçlılarla mücadelede de etkin oldu.
Sultan Baybars ve Sultan Kalavun, Trablus, Antakya ve Akka’yı fethederek Doğu’daki Haçlı varlığına tamamen son verdiler.
Türkmen süvarileri, hızlı atlarıyla Haçlıların ağır zırhlı şövalyelerine karşı ani baskınlar düzenleyip sonra hızla geri çekilerek düşmanı yıprattılar. Bu taktik, Haçlı ordularının gücünü zayıflattı.
Türkmenler, Haçlı kalelerini kuşatırken gece baskınları düzenleyerek düşmanı hem fiziksel hem de psikolojik olarak çökertti.
Türkmen savaşçıları, Selçuklular, Eyyubiler ve Memlükler gibi İslam devletleriyle ortak hareket ederek Haçlılara karşı birleşik bir cephe oluşturdu.
Türkmenlerin katkıları sayesinde Haçlı Seferleri, büyük hedeflerine ulaşamadan başarısız oldu.
Türkmenler, atlı okçuluk, zırh ve ağır mancınık kullanımı gibi savaş teknolojilerini geliştirdi ve İslam ordularının daha etkili savaşmasını sağladı.
Haçlı Seferleri’nden sonra Türkmenler, Memlükler ve Osmanlılar gibi büyük imparatorlukların askerî yapılarında önemli bir rol oynamaya devam etti.
Türkmenler, Haçlı Seferlerine karşı hem bireysel olarak savaşçı güçleriyle hem de kurdukları devletler aracılığıyla büyük bir rol oynadılar. Hıttin Savaşı, Kudüs’ün fethi ve Akka’nın düşüşü gibi dönüm noktalarında önemli katkılar sundular.
Zengiler, Artuklular ve Memlükler gibi Türkmen devletleri, Haçlı varlığını sona erdiren kilit unsurlar oldular. Bu mücadeleler, İslam dünyasında askerî bir yeniden doğuşa yol açarak Osmanlılara kadar sürecek büyük bir miras bıraktı.
Klasik Tarih Kitapları
Modern Araştırmalar
Tarih Ansiklopedileri
Akademik Makaleler
#deprem #yazık #Lazkiye #Colani #Esad #SiyahKalp #Prof. Dr. Engin ARIK#Enerji #FBvRFC #Tadic #Mourinho #Talisca #YisifTekinistifa #Ali Rıza Aldık #AdnanSuphanoğlu #İran