Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Pakistan seferi yalnızca diplomatik görüşmelerden ibaret değildi. Bu seyahat, iki ülke arasındaki derin tarihî bağları bir kez daha hatırlatmakla birlikte, Babür mirası gibi ortak geçmişimizin ve Türk Dünyası için bu ilişkilerin stratejik önemini ön plana çıkardı. Türkiye ve Pakistan arasındaki ilişkiler sadece siyasi ve ekonomik işbirliklerinden ibaret değil; aynı zamanda ortak tarih, kültür ve kardeşlik bağlarıyla şekillenmektedir.

Kardeşliğin İmzaları: 24 Anlaşma

Bu seferin en dikkat çekici unsurlarından biri, iki ülke arasında imzalanan 24 anlaşma oldu. Savunma sanayisinden enerjiye, ticaretten kültürel işbirliğine kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan bu anlaşmalar, iki ülkenin birbirine olan güvenini ve ortak bir geleceğe dair umutlarını simgeliyor. Özellikle savunma alanındaki işbirliği anlaşmaları, hem Pakistan'ın modernleşen ordusuna Türkiye'nin desteğini hem de bölgesel güvenlik anlayışında ortak hareket etme niyetini gösteriyor.

Pakistan, Türkiye'nin savunma sanayisinde attığı adımları yakından izleyen ve bu alanda Türkiye ile işbirliğini stratejik bir öncelik olarak gören ülkelerden biridir. ATAK helikopterlerinden MILGEM projesine kadar uzanan ortak savunma programları, iki ülkenin askeri alanda birbirini tamamlayan unsurlara sahip olduğunu ortaya koyuyor.

Enerji ve madencilik alanlarında imzalanan anlaşmalar ise ekonomik ilişkilerin daha da derinleşeceğini gösteriyor. Türkiye'nin yenilenebilir enerji ve madencilik alanındaki deneyiminin Pakistan'a aktarılması, her iki ülke için verimli bir sürecin başlangıcı olabilir.

Babür Mirası: Ortak Tarihin Mührü

Türkiye ve Pakistan arasındaki tarihî bağları anlamak için Babür mirasına bakmak gerekir. Babür İmparatorluğu XVI. yüzyılda Hindistan Yarımadası'nda büyük bir güç olarak ortaya çıkmış ve XIX. yüzyıla kadar bu bölgeye hükmetmiştir. Bu imparatorluğu kuran Zahireddin Muhammed Babür, aslında Timur'un torunlarındandı ve Orta Asya'nın Türk-Moğol kültürünü Hindistan Yarımadası'na taşımış bir liderdi.

Babürlüler, Osmanlılar ve Safeviler ile aynı dönemde var olmuş, kültürel ve siyasi açıdan pek çok benzerliğe sahipti. Osmanlı Sultanı II. Selim, Babür İmparatoru Ekber Şah ile diplomatik ilişkiler kurmuş, hatta Osmanlı donanması Babürlülerin Portekizlilere karşı mücadelesinde destek vermiştir.

Pakistan, Babür mirasının bugünkü taşıyıcısı olarak, Türk-İslam kültürünün Güney Asya'daki temel koruyucularından biridir. Bu bağlamda, Türkiye'nin Pakistan ile ilişkileri yalnızca diplomatik değil, aynı zamanda tarihî ve kültürel bir sürekliliğin parçasıdır.

Pakistan'ın Azerbaycan ile Kardeşliği: Karabağ'da Değişmeyen Durum

Pakistan yalnızca Türkiye ile değil, Azerbaycan ile de güçlü tarihî ve siyasi bağlara sahiptir. Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü her zaman destekleyen Pakistan, özellikle Karabağ meselesinde kararlı bir duruş sergilemiştir.

1991'de Ermenistan'ın Karabağ'ı işgal etmesiyle başlayan süreçte, Pakistan, Azerbaycan'ın yanında yer alan az sayıda ülkeden biri olmuştur. Birinci Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan'ı açıkça işgalci bir devlet olarak tanımış ve Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü kesin bir şekilde desteklediğini belirtmiştir.

Pakistan yalnızca diplomatik destekle yetinmedi. 30 yıl boyunca Ermenistan ile hiçbir diplomatik ilişki kurmadı ve bu ülkeyi tanımadı. Bu tavrıyla Pakistan, Azerbaycan ve Türkiye ile tam bir dayanışma içinde hareket etti. ABD ve İngiltere gibi güçlerin baskılarına rağmen, Pakistan bu ilkeli tutumunu koruyarak, Ermenistan ile hiçbir resmi ilişki kurmadı ve Azerbaycan ile olan kardeşlik ilişkilerini sürdürdü.

2020'deki 44 günlük Vatan Savaşı sırasında ise Pakistan'ın desteği daha da belirginleşti. Pakistan hükümeti, savaş boyunca Azerbaycan'ın haklı pozisyonunu savundu, Ermenistan'ın işgalci politikasını açıkça kınadı ve Azerbaycan Ordusuna manevi destek verdi. Hatta, Azerbaycan Ordusunun modernizasyonunda ve askeri tatbikatlarda Pakistan'ın belirli bir rolünün olduğu da ifade edilmektedir.

Bu stratejik işbirliği, Azerbaycan-Türkiye-Pakistan üçlüsünü bölgede daha da güçlendirmektedir. Üç ülkenin ortak askeri tatbikatlar yapması ve savunma sanayisinde birlikte projeler geliştirmesi, Karabağ Zaferi'nden sonra şekillenen yeni bölgesel güç dengesinde önemli bir yer tutmaktadır.

Türk Dünyası İçin Pakistan'ın Önemi

Pakistan, yalnızca Güney Asya'da bir dost ülke değil, aynı zamanda Türk Dünyası için stratejik önemi olan bir aktördür. Babürlüler aracılığıyla Hindistan Yarımadası'na taşınan Türk mirası, bugün Pakistan'ın milli kimliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu bağlamda, Türkiye ve Azerbaycan'ın Pakistan ile geliştirdiği kapsamlı işbirliği, yalnızca üç ülkeyi değil, geniş bir kültürel ve siyasi coğrafyayı birbirine yaklaştırmaktadır.

Ayrıca, Pakistan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ile de tarihî bağlara sahiptir. Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan gibi ülkelerle yakın ilişkiler kuran Pakistan, Türk Konseyi'nin potansiyel bir ortağı olarak değerlendirilmektedir. Türkiye'nin Pakistan ile kurduğu ilişkiler, Türk dünyasının ekonomik ve siyasi gücünü artırmak için önemli bir köprü rolü oynayabilir.

Geleceğe Doğru

Erdoğan'ın Pakistan seferi, yalnızca geçmişin hatıralarını değil, geleceğe yönelik somut adımları da beraberinde getirdi. Türkiye, Pakistan ve Azerbaycan üçlüsü, savunma sanayisinden enerjiye, kültürel işbirliğinden diplomatik desteğe kadar birçok alanda birbirini tamamlayan ülkelerdir.

Babür mirası, Karabağ'da gösterilen destek ve Türk dünyası perspektifinden bakıldığında, Türkiye ile Pakistan arasındaki ilişkilerin yalnızca basit bir ikili işbirliği değil, tarihî sorumluluk taşıyan bir kardeşlik olduğu açıkça ortadadır.

Bugün imzalanan anlaşmalar, yarın daha güçlü ve daha bağımsız Azerbaycan-Türkiye-Pakistan ilişkilerinin teminatı olacak mı? Bunu zaman gösterecek. Ancak, açık olan bir şey var ki, tarih kokulu bu kardeşlik, geleceğe doğru güvenle ilerlemeye devam edecektir.