Azerbaycan gazının Avrupa'ya sevk edilmesi, hem ekonomik hem de stratejik açıdan büyük bir öneme sahiptir. Ancak bu süreç, bazı teknik ve siyasi engellerle karşı karşıya kalmaktadır. Ukrayna üzerinden Avrupa'ya Azerbaycan gazı taşınması, özellikle Rusya ile ilişkiler ve altyapı eksiklikleri nedeniyle oldukça karmaşık bir hale gelmiştir. Diğer taraftan, Azerbaycan gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması ise, bölgesel enerji güvenliği açısından kritik bir strateji sunmaktadır. Bu makalede, Azerbaycan gazının hem Ukrayna üzerinden hem de Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınma olasılıkları ve bu süreçteki zorluklar ele alınacaktır.

Ukrayna Üzerinden Avrupa’ya Taşıma: Zorluklar ve Olası Senaryolar

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Azerbaycan gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya taşınmasının yalnızca iki senaryoda mümkün olabileceğini belirtmiştir. İlk seçenek, Azerbaycan gazının Rusya üzerinden geçerek Ukrayna’nın gaz taşıma sistemine ulaşmasıdır. İkinci seçenek ise, Rusya ile Azerbaycan arasında bir swap anlaşması yapılmasıdır. Ancak, Ukrayna bu swap anlaşmasını kesin bir şekilde reddetmektedir, çünkü bu, Rusya ile işbirliği yapma anlamına gelecektir. Ukrayna'nın bu durumu, bölgesel güvenlik endişeleri ve mevcut jeopolitik durumu yansıtmaktadır.

Azerbaycan’ın, Rusya üzerinden Ukrayna'ya gaz taşıma teknik kapasitesine sahip olduğu ifade edilmektedir. SSCB döneminden kalma bir boru hattı, Rusya ile Azerbaycan arasında gaz taşımacılığı yapmaktadır ve bu hat tersine çevrilerek Ukrayna’ya gaz taşıyabilir. Ancak, Rusya, bu boruyu Azerbaycan gazı için değil, İran’a gaz sevk etmek amacıyla kullanmayı planlamaktadır. Bu durum, Azerbaycan gazının Ukrayna'ya taşınmasında önemli bir engel teşkil etmektedir.

Bununla birlikte, altyapı eksiklikleri, yeni projelerin devreye girmesi ve yüksek maliyetler nedeniyle Azerbaycan gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya taşınması oldukça zorlayıcı bir süreçtir. Yeni bir altyapı kurulması, büyük yatırımlar ve uzun yıllar sürecek bir inşaat süreci gerektirir.

Türkiye Üzerinden Avrupa’ya Taşıma: Bakü-Tiflis-Ceyhan ve TANAP’ın Rolü

Azerbaycan gazının Avrupa’ya taşınmasında, Türkiye'nin stratejik rolü oldukça önemlidir. Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) hattı, Azerbaycan gazı ve petrolünün, Gürcistan ve Türkiye üzerinden Akdeniz'e taşınmasını sağlayan kritik bir altyapıdır. BTC hattı, Azerbaycan gazının dünya pazarlarına ulaşması için önemli bir bağlantı oluştururken, Türkiye'yi de enerji transit geçiş ülkesi olarak küresel enerji politikalarında etkin bir konuma getirmiştir. Bu hattın ötesinde, Azerbaycan gazının Avrupa'ya taşınmasında TANAP (Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı) gibi projeler de devreye girmektedir.

TANAP, Azerbaycan’ın Şah Deniz sahasında çıkarılan gazı, Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşımak için inşa edilmiştir. TANAP’ın kapasitesi, yıllık 16 milyar metreküpe kadar gaz taşıma kapasitesine sahip olup, bu gazın büyük bir kısmı Avrupa pazarlarına iletilmektedir. TANAP, Azerbaycan gazının Avrupa’ya entegrasyonunu sağlayan bir köprü işlevi görmekte ve Türkiye’nin enerji transit geçiş rolünü pekiştirmektedir.

Bu altyapı, Türkiye'nin yalnızca enerji transitörü değil, aynı zamanda enerji ihraç eden bir ülke olma yolunda da önemli bir adım atmasını sağlamaktadır. Türkiye'nin stratejik konumu ve enerji projelerine yaptığı yatırımlar, Azerbaycan gazının Avrupa'ya taşınmasında önemli bir fırsat sunmaktadır.

Türkiye'nin Stratejik Rolü ve Gelecek Perspektifi

Azerbaycan gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya taşınmasındaki engeller, Türkiye’nin stratejik önemini daha da artırmaktadır. Türkiye, enerji tedarikinin çeşitlendirilmesi ve güvenliğinin sağlanmasında kritik bir aktör olmuştur. Bakü-Tiflis-Ceyhan hattı ve TANAP gibi projeler, Azerbaycan gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasında temel altyapıları oluşturmaktadır. Türkiye, Rusya ile yaşanan jeopolitik gerilimlerin de etkisiyle önemli bir enerji geçiş noktası olmuştur.

Rusya'nın, Azerbaycan gazı yerine kendi gazını İran’a taşımayı planlaması ve mevcut altyapı eksiklikleri, Azerbaycan gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşınmasını zorlaştırmaktadır. Türkiye, yeni altyapı projelerine yatırım yaparak ve mevcut hatları modernize ederek bu engelleri aşmayı hedeflemektedir. Türkiye'nin bu süreçteki rolü, yalnızca Azerbaycan gazının Avrupa'ya taşınmasında değil, aynı zamanda Avrupa'nın enerji güvenliğinin sağlanmasında da belirleyici olacaktır.

Sonuç

Azerbaycan gazının Avrupa'ya taşınması, Türkiye ve Ukrayna arasındaki transit yolların belirlenmesiyle doğrudan ilişkilidir. Ukrayna üzerinden taşınması, jeopolitik engeller ve altyapı eksiklikleri nedeniyle oldukça karmaşık bir süreçken, Türkiye üzerinden taşınması, mevcut projeler ve stratejik yatırımlar sayesinde daha verimli bir çözüm sunmaktadır. Bakü-Tiflis-Ceyhan hattı ve TANAP gibi projeler, Azerbaycan gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya sevk edilmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Türkiye'nin bu süreçteki stratejik rolü, sadece Azerbaycan ve Türkiye için değil, aynı zamanda Avrupa'nın enerji güvenliği açısından da büyük bir önem taşımaktadır. Gelecekte, yeni enerji altyapıları ve bölgesel işbirlikleri ile Azerbaycan gazının Avrupa'ya taşınması sürecinde Türkiye'nin etkisi daha da artacaktır.