TÜRKLERİN VE DİĞERLERİNİN GEÇMİŞTE VE BUGÜN KULLANDIĞI TAKVİMLER NELERDİR?
 TÜRK TAKVİMLERİ
Türkler de her on iki yıla bir hayvanın adı verilerek oluşturulan on iki hayvanlı Türk takvimi ile başlayıp sonrasında sırasıyla hicri, Celâli, İlhanlı, Rumi, Takvim-i Garbi ve son olarak da miladi takvim sistemlerini kullanmışlardır.

 JÜLYEN TAKVİMİ 
Jülyen takvimi, Jül Sezar tarafından MÖ 46 yılında kabul edilen ve Batı dünyasında 16. yüzyıla kadar kullanılan takvim. Yıl hesaplamasında yaklaşık her 128 yılda bir günlük bir kayma oluşturduğu için, 1582 yılında yerini Gregoryen takvimi almıştır.

Rusya ve Bulgaristan gibi Ortodoks Hristiyan bazı ülkeler kilisenin de etkisiyle 20. yüzyıl başına kadar bu takvimi kullanmıştır. Rusya'da Bolşevik devrimi sonrasında bu takvim bırakılıp yerine modern Gregoryen takvim kullanılmaya başlanmıştır.

Hem İslami takvimin (yani ay takviminin), hem Jülyen takvimin (yani güneş takviminin) kökeni eski Mısır'a dayanır. Zira eski Mısır'da tarım vs. uygulamalar için ay takvimi kullanılmış, daha sonra idari işlerin doğru zamanda yapılması ve tespiti için güneş takvimi icat edilmiştir. ancak Mısır güneş takviminde artık yıl yoktur. Bir yıl 365 gün olarak değerlendirilmektedir.

Ayrıca bir yılın 12 ay kalabilmesi için artık yıllarda aylar 6 ay 30, 6 ay 31 gün olacak şekilde düzenlenmiştir. Artık olmayan yıllarda ise yılın son ayından 1 gün çıkarılmıştır. Bu da o dönemde yılbaşı mart olduğundan dolayı şubat ayının artık yıllarda 30, diğer yıllarda ise 29 gün olmasını getirmiştir.

  İSLÂMİ TAKVİMLER VE AYLAR
  Hicri takvimi:
İslami Hicri Kameri ay takvimi, 1 yılı 354 ya da 355 gün olan ve 12 kameri ay esasından  oluşur.

Hicri takvime göre düzenlenmiş Arabi aylar: Muharrem, Safer, Rebiülevvel, Rebiülahır, Cemazielevvel, Cemaziyelahır, Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade ve Zilhicce.

Hadis-i şeriflerde; Ayların efendisi Muharrem, günlerin efendisi Cuma'dır. İslam'da kutsal aylar (recep, şaban, ramazan, muharrem) kabul edilir. Aylar her yıl 11 gün önce gelerek yılın her mevsimini yaşamaktadır.

Kur'an-ı kerimde bildirilen ve dinde kullanılan Hicrî kamerî aylar, Hicrî şemsi ve Miladî aylara göre, her yıl on gün önce gelmektedir. Bunun için Müslümanların mübarek günleri veya geceleri, her yıl on gün önce olur. İslâmda bütün ibadetlerde ve dini faaliyetlerde kamerî aylar esas alınır. Hac, oruç, kurban ve bayram günleri kamerî aylara göre tespit edilir.

  Hicrî Şemsî (Rumi) takvim, miladı 20 Eylül 622 olan ve Dünya'nın Güneş etrafındaki dolanımını esas alan takvimdir. Osmanlı Devleti'nde bu takvime Rûmî takvim adı veriliyordu. Aralarındaki fark milatlarının farklı olmasıdır.

Dünya'nın Güneş etrafında dolanımını esas alan Şemsî takvim düzeninde, 13 Mart 1840'ta uygulanmaya başladı. Kamerî takvim sisteminde bir yıl, 354 gün, Şemsî (Rumî) takvim sisteminde ise Dünya'nın Güneş etrafında dolanımı esas alındığından bir yıl, 365 gün olarak hesaplanır. O tarihten sonra artık sadece Rumi takvim kullanılmaya başlandı.

Rumi Takvim her 33 yılda Hicri Takvimi bir yıl geçer. Bu farkı gidermek için Rumi Takvimden her 33 yılda bir hicret yılı düşülür; buna “sıvış senesi” denir. Her iki takvim arasında ayrıca 13 günlük bir fark bulunur. Rumi yılı bulmak için Gregoryan takviminde yıldan 584 yıl çıkarmak gerekir.

 BUGÜNKÜ GREGORYAN (MİLADİ) TAKVİMİ 
Miladi takvimi, İsa'nın doğduğu yılı milat olarak alan takvimdir. Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün, 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder.

Bu hatalar nedeniyle Papa 13. Gregoryus takvimde tekrar reformlara girişmiş ve bugünkü anlamda kullanılan modern Gregoryen takvim icat edilmiştir. 
gider.

1 Ocak 1926 tarihinden başlayarak Türkiye Cumhuriyeti'nde takvimini benimsendi. Ve böyle devam ediyor.
Eski Rumi yılı bulmak için Gregoryan takviminde yıldan 584 yıl çıkarmak gerekir. Veya tersi yapılır...
 

Derleyen: Sefer EREN 
TAKVİMLERİN HİKAYESİDE BÖYLE...