27 Ocak tarihinde Rusya Federasyonu Dışişleri Bakan Yardımcısı M.O. Galuzin, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Rusya Federasyonu Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi R.S. Mustafayev'i Rusya Dışişleri Bakanlığı'na davet etti.

Rus tarafı, Rusya ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin, her iki devletin ulusal çıkarları doğrultusunda, 22 Şubat 2022 tarihinde en üst düzeyde imzalanan Bildirge temelinde stratejik ortaklık ve ittifak ruhuna uygun olarak inşa edilmesinin mutlak önemini vurguladı.

Bu bağlamda, son dönemde Azerbaycan medyasında yer alan bir dizi Rusya karşıtı yayının yanı sıra Bakü'deki Rus Evi'ne yönelik dezenformasyon kampanyasının şaşkınlık yarattığı ifade edildi. İleri sürülen suçlamaların kesinlikle asılsız olduğu belirtildi. Azerbaycan Hava Yolları'na ait uçağın 25 Aralık 2024'te Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında düşmesi konusu görüşülürken, trajedinin tüm koşullarının açıklığa kavuşturulması için resmi soruşturmanın tamamlanıp sonuçlarının yayınlanması gerektiği vurgulandı.

28 Ocak'ta Rusya Federasyonu'nun Azerbaycan Cumhuriyeti Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Mihail Evdokimov Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı. Görüşmede, Rusya'daki bazı resmi çevreler de dahil olmak üzere, Rus basınında ülkemizle ilgili dezenformasyon mesajlarının ve raporlarının yayınlanmasının Azerbaycan ve Rusya Federasyonu  arasındaki müttefik işbirliğine ilişkin bildirgenin içeriği ve ruhuna aykırı yanlış anlamalara yol açtığı belirtildi. 

Zira yukarıdan gelen emirleri uygulayan Rus kaynakları, Azerbaycan'ı ve yönetimini kasıtlı olarak karalıyor, AZAL uçağının düşmesinin gerçek nedenlerinden dikkati uzaklaştırmak amacıyla yalan bilgiler yayıyorlar.

Bu ahlaksız kampanyayı bizzat Rusya başlattı, şimdi ise hak ettiği cevabı almak istemiyor. Evet, zor ama Rusya için adil ve sakıncalı. Kremlin'in halkımıza karşı işlediği kötülükler ve suçlar hafızalardan silinmedi ve asla silinmeyecek...

Kasım 1920'de Sovyet hükümeti Batı Zengezur'u bizden alarak Azerbaycan halkına karşı bir suç işledi, bu ne ilk ne de son suçtu.

İkincisi, sırayla gidersek Azerbaycan topraklarında “Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi”nin kurulmasıydı. Önceki suç ise Çarlık Rusyası'nın Ermenileri Azerbaycan topraklarına yerleştirmesiydi.

Kendisine karşı işlenen suç, Karabağ'da liderlik yapacağına dair garanti verilen Karabağ Hanı'nın öldürülmesidir ve 20. yüzyılın diğer suçları da bilinmektedir.

Hocalı soykırımı, 20 Ocak ve 1990'lı yılların başında topraklarımızın işgali. Yani biz bunu unutmadık, Azerbaycan halkı bunu unutmadı. Zengezur'u unutmadık, unutmayacağız.

Azerbaycan'da da 1991 yılında bağımsızlığımızı kazandığımızda Rusya'nın emperyalist politikalarının sonuçlarıyla karşı karşıya kaldığımız unutulmadı. Biz de-yure bağımsız olmamıza rağmen, topraklarımız işgal altındaydı, Rusya Azerbaycan'a yeni, modernist emperyal yöntemlerle savaş açıyordu.

1992'de Hocalı soykırımına 366. Tabur'un katılması, 1997'de Ermenistan'a bir milyar dolar değerinde silah ve mühimmatın bedelsiz olarak verilmesi ve Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarının yüzde 20'sinden fazlasının işgaline destek vermesi, Rusya'nın emperyal hırsları ve argümanlarıydı. Rusya, henüz bağımsızlığını kazanmadan önce, 20 Ocak 1990'da Azerbaycan halkına karşı soykırım uyguladı. Bütün bunlar bizi 200 yıllık tarihimizde yaşadığımız trajedilerde Rusya'nın izlerini aramaya yöneltiyor. Azerbaycan'ın en az 200 yıldır yaşadığı sıkıntıların temelinde Rus faktörü yatmaktadır. Rus İmparatorluğu döneminde Azerbaycan işgalle ikiye bölünmüş, Azerbaycan Halk Cumhuriyyetu yıkılmış, 70 yıllık Sovyet yönetimi boyunca Azerbaycan halkına büyük acılar yaşatılmış, 20 bin kilometrekarelik topraklarımız Ermenilere armağan edilmiştir. Zengezur Koridoru'nun bugünkü sorunu, Sovyet döneminde bu toprakların Ermenilere devredilmesi ve orada yaşayan halkın görüşleri dikkate alınmadan Azerbaycan türklerinin  sürgün edilmesi sonucunda ortaya çıkmıştır.

Amaç, Azerbaycan'ın büyük kısmı ile Nahçıvan arasındaki kara ulaşımını kesmekti. Karabağ sorununun temelinde Rus faktörü, bu topraklarda sözde devlet kurulması ve topraklarımızın 30 yıldır işgal altında tutulması yatmaktadır. Ermenistan tek başına işgal ve kontrol edemezdi.

Azerbaycan'ın 2020 yılında elde ettiği tarihi zaferle, kalan idari-siyasi sınırlarımızın sınırlarını Sovyet ve Çarlık Rusyası haritalarına göre yeniden tesis ettik, ancak bu tam bir zafer değildi. Ondan kurtulmak için Azerbaycan halkı, bilge Cumhurbaşkanı ve kararlı komutanının önderliğinde son stratejik saldırıyı başlatarak, 100 yıldır Azerbaycan içinde yapay olarak oluşturulan “Dağlık Karabağ” adlı terör yuvasını çökertmeyi başardı. 1805'ten 2023'e kadar olan dönemi kapsayan tarihimizin zirvesiydi.

Rusya, İkinci Karabağ Savaşı'nın sona ermesinde de "hizmet" verdi. Rus ordusunun Karabağ'da barış gücü adı altında yürüttüğü yasadışı faaliyetleri, Ermenileri himaye etme, silah ve mühimmat nakline destek verme, konvoyları gözetleme faaliyetlerini de unutmamak gerekir. Azerbaycan topraklarında hendekler kazıldığında Rus askerleri kalkan görevi oldu. Rus askeri personelinin terörle mücadele operasyonu sırasında gerçekleştirdiği provokatif eylemler sonucu hayatını kaybettiler.

Şu aşamada Rusya-Azerbaycan ilişkilerinde gerginlik yaşanıyor. Azerbaycan sivil havacılık uçağının Rusya semalarında saldırıya uğrayarak düşürüldüğü bildirildi ancak bu konuda henüz bir doğrulama yapılmadı. AZAL'a ait yolcu uçağının Rusya tarafından düşürüldüğü iddia edildi. Rus tarafı bu suçu kabul etmeli, failleri cezalandırmalı, uluslararası hukuka uygun tazminat ödemeli ve Azerbaycan halkından ve devletinden özür dilemelidir.Eğer bu yapılmazsa Azerbaycan halkı Rusya'nın Azerbaycan'a yönelik politikasındaki samimiyetsizliği ve düşmanca tavrı görecek ve bu konuda tavrını ortaya koyacaktır.

Bu, Rusya'da emperyalist hırslardan uzak bir siyasal düşüncenin henüz oluşmadığının göstergesidir. Ama her ne olursa olsun Azerbaycan bunu başaracak ve tarihi adaleti kendisi için sağlayacaktır.

Kurban VAHİDOV. Araşdırmaçı-yazar