Iraklıların, Arapların ve Müslümanların Komutan Mustafa Râgıb Paşa’nın sergilediği tavırları ve gösterdiği kahramanlıkları unutması mümkün değildir. O, vatanına ve ümmetine bağlı, samimi bir askerdi. Katıldığı çok sayıda muharebe ve savaşta cesaretini ve yüksek askerî yetkinliğini defalarca kanıtladı.

1948 Filistin Savaşı’nda, ciddiyetten uzak olduğunu düşündüğü bir savaşın parçası olmayı reddederek kararlı bir duruş sergiledi ve Arap hükümetlerinin tutumunu sert biçimde eleştiren cesur bir istifayla görevinden ayrıldı. Bu tutum, onun vatanına bağlılığının derinliğini ve o dönemde kurulan siyasi komploları kavrayışını açıkça ortaya koymaktadır.
Gerek savaş alanındaki tavırları gerekse komutanlıktan istifası, dürüstlüğünü, sorumluluk almaya hazır oluşunu ve kaybedilmeye mahkûm bir siyasi oyunda araç olmayı reddedişini yansıtmaktadır. Yaşadığı bu değerler ve ilkeler, Iraklıların, Arapların ve Müslümanların hafızasında yer etmiş; kahramanlıkları cesaret ve onurun sembolü olarak kalmıştır.

Komutan Râgıb Paşa kimdir?

Mustafa Râgıb Ömer İsmail Sarı Kâhya (1895–1960), Irak ve Osmanlı ordularında öne çıkan bir askerî şahsiyettir. Basra’da, Kerkük kökenli Türkmen bir ailede dünyaya geldi. Babası Osmanlı Devleti’nin üst düzey memurlarındandı. Kerkük’te büyüdü; ilk öğrenimini burada tamamladıktan sonra Bağdat’taki askerî rüştiyeye, ardından İstanbul’daki Harbiye’ye girdi ve 1912’de teğmen rütbesiyle mezun oldu.

Askerî faaliyetleri

Osmanlı dönemi: Askerî hayatına Osmanlı Ordusu’nda, Erzurum’da konuşlu 9. Kolorduya bağlı 83. Alay’da başladı. Balkan Savaşları’na katıldı; I. Dünya Savaşı’nda Aras bölgesindeki muharebelerde dört kez yaralanmasına rağmen direndi. 1918’de binbaşı rütbesine yükseldi.

Türk Kurtuluş Savaşı: I. Dünya Savaşı’nın ardından Türk Kurtuluş Savaşı’na katıldı; askerî becerisiyle öne çıktı ve önemli bir şöhret kazandı.

Irak’a dönüşü

1924’te Lozan Antlaşması’nın imzalanmasının ardından Irak’a döndü; Kerkük ve Hille’deki mülklerinin idaresiyle meşgul oldu. Ancak 1927’de Irak Ordusu’nda yeniden göreve başladı ve ileri seviye askerî eğitim kursuna katıldı.
Irak Ordusu’ndaki hizmeti sırasında rütbelerde yükselerek 1942’de tuğgeneral oldu. 1944’te Savunma Bakanlığı’nda iaşe ve ikmal müdürlüğü görevini üstlendi; ayrıca Kerkük’te 2. Tümen Komutanlığı’nı yaptı.

Filistin Savaşı’ndaki rolü

1948 yılında Filistin Savaşı’na katılan Irak kuvvetlerinin komutanlığına atandı. Görevi kabul ederken, komuta kademesindeki subayları seçme ve saha planlarını hazırlama gibi bazı şartlar ileri sürdü.
Ancak daha sonra, Arap hükümetlerinin kayıtsızlığı ve savaşın ciddiyetten uzak yürütülmesini gerekçe göstererek görevinden istifa etti. Bu başarısızlığın günah keçisi olmayı reddetti ve Arap siyasi ile askerî liderliğini sert ifadelerle eleştiren net bir istifa mektubu sundu.

Nişanları ve başarıları

Mustafa Râgıb Paşa, cesareti ve askerî yetkinliği nedeniyle çok sayıda nişanla ödüllendirildi:

• Balkan Savaşları sırasında Osmanlı makamlarınca verilen Kımış İftihar Nişanı,
• Osmanlı hükümetinden Mecidiye Nişanı (5. derece),
• Harp Madalyası ve Türk İstiklal Madalyası.

Vefatı

Mustafa Râgıb Paşa, 12 Aralık 1960’ta vefat etti ve Kerkük’teki Türkmen Şehitliği’ne defnedildi.

Mustafa Râgıb Paşa, tarihte önemli bir yere sahip Türkmen kökenli Iraklı bir askerî şahsiyettir. Osmanlı ve Irak ordularına büyük hizmetler sunmuştur. Filistin’de Irak kuvvetleri komutanlığından istifası, zulme ve teslimiyetçiliğe karşı ilkesel duruşunu ve dönemin siyasi komplolarına dair farkındalığını açıkça ortaya koymaktadır.